ZWEMSPORT ZWAAR GETROFFEN IN TWEEDE WERELDOORLOG

Op 4 mei 2024 vond in de nabijheid van het Olympisch Stadion de Nationale Sportherdenking plaats met een inhoudelijk programma in het MOVE Amsterdam met speciale aandacht voor de zwemsport in de tweede wereldoorlog en met enkele toespraken bij het beeld van Prometheus, de kranslegging en de twee minuten stilte.

Het was een zeer indrukwekkende herdenking, die sinds 2005 door het Comité Nationale Sportherdenking wordt georganiseerd. Elk jaar worden op 4 mei de duizenden oorlogsslachtoffers in de sportwereld herdacht. In 2022 werden de namen gepresenteerd van ca 3000 voetballers en in 2023 was er een geactualiseerde lijst van 250 schakers. Dit jaar dus de slachtoffers in de zwemsport. In 1947 publiceerde de KNZB een overzicht van 160 slachtoffers uit geheel Nederland. Verder werd vermeld dat van de Amsterdamse zwemclub De Watervrienden circa 200 Joodse leden werden vermoord. De namen van deze 200 mensen zijn onbekend, omdat de ledenadministratie van de Watervrienden na de Duitse inval werd vernietigd. Samen met de KNZB en de Reddingsbrigade doet sporthistoricus Jurryt van de Vooren onderzoek om zoveel mogelijk gegevens toe te voegen aan deze lijst. Alle namen van vermoorde sporters verdienen het volgens de voorzitter van Comité Lodewijk Asscher, om gekend en genoemd te worden. 

Eén van de levensverhalen werd verteld door Arie de Zeeuw over de redding van honderden Joodse kinderen in de Limburgse mijnwerkersstad Brunssum. Die vonden onderdak bij de heldhaftige bevolking, maar na verraad moest een deel van de kinderen elders worden ondergebracht. Het oude zwembad bood uitkomst en de kinderen werden in de badhokjes en de kantine tijdelijk verborgen. Al deze Joodse kinderen, vaak uit Amsterdam afkomstig, hebben de oorlog uiteindelijk overleefd.

De verhalen gingen ook over Salomon Rodrigues de MIranda. Hij was de eerste socialistische Joodse wethouder van Amsterdam die heel veel tot stand heeft gebracht. Amsterdam heeft veel aan hem te danken.  Afkomstig uit een arm Joods gezin wist hij heel goed wat de noden waren van de arbeidersklasse en toen hij in 1919 wethouder werd ging hij gedreven te werk. Tot 1939 was hij betrokken bij een groot aantal toonaangevende projecten zoals de bouw van een aantal zwembaden, het beschikbaar stellen van groente en fruit door de stichting van de Centrale Markthallen, de woningbouw met o.a. de aanleg van tuinsteden en grote werkgelegenheidprojecten zoals de aanleg van het Amsterdamse Bos. Hoge bomen vangen veel wind en Monne de Miranda, zoals vriend en vijand hem noemde, werd door politiek rechts (met als spreekbuis De Telegraaf) en de Communisten, van alle kanten aangevallen en belasterd. De Miranda bleef overeind en toonde zich richting bezetter ook onverzettelijk. Hij sloeg een verzoek van de Joodse Raad om de Februaristakers tot werkhervatting te bewegen in de wind. Begin 1942 werd hij door de bezetter gearresteerd, ondanks het feit dat hij gemengd gehuwd was en afstand had gedaan van zijn Joodse geloof. Via het huis van bewaring aan de Weteringschans oktober 1942 afgevoerd naar doorgangskamp Amersfoort. Na acht dagen overleed De Miranda aan de martelingen die door de communist en blokoudste Teun van Es werden bevolen. De gedwongen aanleg van het Amsterdamse Bos door arbeiders onder moeilijke omstandigheden, op straffe van verlies van hun uitkering, werd hem door de communisten zwaar aangerekend. De zeer tengere Miranda werd op zijn beurt, zo werd er gezegd, nu zelf achter de kruiwagen gezet en aan veel ontberingen blootgesteld. Tijdens de herdenking werd de Gemeente Amsterdam verzocht, ter nagedachtenis, van Monne de Miranda een portret op te hangen in het Gemeentehuis.

Sociëteit Olympisch Stadion

De Sociëteit Olympisch Stadion is een vereniging van mensen met een groot hart voor de sport – voor Olympische inspiratie en uitwisseling. Haar bijzondere ledenbestand is rijk aan (top)sporters, sportorganisatoren, -bestuurders en -journalisten. Al sinds 1967 huizen wij in het mooiste clubhuis van Nederland, het Olympisch Stadion. Vanuit de plek waar het Olympisch Vuur broeit, organiseren wij borrels, debatten en evenementen met aandacht voor ‘t verleden, de actualiteit en de talenten van de toekomst.

Tweets