Geschiedenis van de Sociëteit Olympisch Stadion

Het begin en de Amsterdamse Sport Pers

In de jaren zestig organiseerde de Amsterdamse Sport Pers onder voorzitterschap
van Barend Schilperoord, chef-sport van het Algemeen Handelsblad, in het grote
restaurant van het Olympisch Stadion, maandelijks een bijeenkomst. Bekende
Nederlanders hielden dan een causerie met daarna een gezellig samenzijn. De door
de ASP uitgenodigde aanwezigen waren vooral personen die in de sportwereld een
functie bekleedden of hadden bekleed. Maar ook bekenden buiten de sport, zoals
bekende acteurs, zangers, politici en zakenlieden werden uitgenodigd. De
Amsterdamse Sport Pers hield in 1966 echter op te bestaan.

Functionarissen van de Amstel Brouwerij (grootaandeelhouder Olympisch Stadion)
openden, gerund door Gerrit Heijn, de horecabeheerder in het stadion, een nieuw
besloten café, inclusief een kegelbaan, met de ingang onder de Marathon-tribune.
Op de deur stond Sociëteit. Leden van de Amsterdamse en ook landelijke sportpers
en anderen uit de sportwereld kregen de gelegenheid lid te worden, tegen betaling
van vijftig gulden per jaar. Een en ander stond financieel toezicht van A.H.W. von
Freytag Drabbe en Karel Warmenhoven, functionarissen van de Amstel Brouwerij.
De Sociëteit werd druk gefrequenteerd, vooral op de vrijdagavonden, rond de grote
wedstrijden van Ajax en Oranje en tijdens de (inter)nationale baanwielerwedstrijden
die in het stadion voor veel publiek werden verreden. In de Sociëteit werd uiteraard
over sport gepraat, maar ook gekegeld, gebridged, geklaverjast. Gezelligheid stond
voorop. Alleen mannen waren lid. Eens per maand, op “glaasjesavond” waren hun
vrouwen welkom. Met muzikale omlijsting werd dan ook gedanst.

Oprichtingsdatum 1 februari 1967

Een officiële oprichting met benoeming van een bestuur kwam er pas op 1 februari
1967. Voorzitter werd A.H.W. von Freytag Drabbe, de eerdere toezichthouder
namens Amstel Brouwerij en zijn collega Karel Warmenhoven werd bestuurder,
evenals sportjournalist Barend Schilperoord, die aan de wieg had gestaan van de
Amsterdamse Sport Pers. Von Freytag Drabbe bleef tot 1969 voorzitter en werd
opgevolgd door Nico van Galen sr, Mercedes Benz-dealer, bestuurslid van
voetbalclub KFC en functionaris bij de wielerwedstrijden Olympia’s Tour en de Ronde
van Nederland. Henk Oldenburger, uitgever van onder meer sportboeken, volgde Nico van Galenzeven jaar later op en bleef 20 jaar lang een standvastig voorzitter, tot aan diens
overlijden in 1995. Nico Van Galen, die in 1991 overleed fungeerde nu als
Oldeburgers rechterhand. Beiden werden benoemd tot erevoorzitter.

Voorzitters
A.H.W. von Freytag Drabbe (1967-1969)
Nico van Galen sr. (1969-1975)
Henk Oldenburger, (1975-1995)
Bob Bobeldijk, (1995-1997)
Hans van Walbeek (1997-1998)
Vacant (1998 tot 1999) en waargenomen door secretaris Harry van der Pol
Jan van Galen (1999-2007)
Nelleke Penninx (2007-2015), tijdens verblijf van Nelleke in Nieuw-Zeeland in 2010 –
2011 waargenomen door Frank Schröder.
Vacant (2015-2016) en waargenomen door Jan van Galen
Machiel van der Woude (2016-heden)

De SOS in moeilijk vaarwater

Het voortbestaan van het Olympisch Stadion en daarmee ook van de SOS stond
midden jaren negentig sterk op de tocht. Het ledental was fors teruggelopen door het
ouder worden en overlijden van trouwe leden van het eerste uur. Het stadion was in
verval geraakt en er werden geen grote wedstrijden meer gespeeld door Ajax en het
Nederlands elftal. Als atletiek- en evenementenaccommodatie voldeed het stadion
ook niet meer. De gemeenteraad nam in 1985 een motie aan om het Olympisch
Stadion te slopen ten faveure van woningbouw. Twee jaar later werd het besluit
genomen een nieuwe voetbaltempel in Zuidoost te bouwen, de latere Johan Cruyff
Arena.

De Sociëteitsruimte werd in aanloop naar de sloop alvast gesloten. Het bestuur van
de SOS werd daarin niet in gekend. Werklui vernietigde de inboedel alsook het
verenigingsarchief zonder overleg. Daardoor is niet meer te achterhalen hoeveel
leden de SOS exact had in de periode 1967 tot 1998. Maar in de begin jaren waren
dat er ruim meer dan honderd. Zakenman Bob Bobeldijk en lid sinds de oprichting,
volgde Henk Oldenburger op in 1995. In 1997 nam Hans van Walbeek, onder meer
KNVB-functionaris, de honneurs als voorzitter waar. Van 1998 tot 1999 was het
voorzitterschap vacant en werd die waargenomen door Harry van der Pol, lid van het
eerste uur en op dat moment al 25 jaar secretaris/penningmeester.
Ger Koopman, directeur van het ernaast gelegen Frans Ottenstadion bood de veertig
nog overgebleven en verweesde leden een ruimte aan, zodat de sociëteitsavonden –
nu middagen – toch eens per maand konden worden voortgezet.

Doorstart Olympisch Stadion

Het standpunt van de gemeente om het Olympisch Stadion te slopen leverde veel
maatschappelijke discussie op. Stadiondirecteur Otto Roffel, president-commissaris
Rein Mulder en adviseur Piet Kranenberg (“Piet Graniet”) kwamen in actie om het
Olympisch Stadion te redden, samen met architectuurhistoricus Maurits Nibbering en
een groeiend aantal activisten. In 1992 kreeg men de belangrijke steun van minister
Hedy D’Ancona, die het stadion op de Rijksmonumentenlijst plaatste. Wel onder
voorwaarde dat in 1996 duidelijk moest zijn op welke manier het stadion kon
overleven met een rendabele exploitatie. Dat plan kwam er. Basis was het Olympisch
Stadion van 1928 zoals architect Jan Wils dat had ontworpen. Daartoe werd de
kolossale betonnen manchet om het stadion gesloopt. Maar ook de wielerbaan
moest eraan geloven om in de plinten commerciële kantoorruimte te creëren met
uitzicht op de gerestaureerde tribunes, atletiekbaan en het hoofdveld. In 1997 gaf
NOC-voorzitter Erica Terpstra het startschot voor de renovatie, die onder leiding van
architect André van Stigt in kort tijdbestek werd gerealiseerd. Op 13 mei 2000
verrichtten prins Willem-Alexander en IOC-voorzitter Juan Antonio Samaranch de
officiële heropening. Hierdoor was Amsterdam een groot voetbalstadion armer, maar
een iconische plek voor sport- en andere publieksevenementen rijker.

Doorstart Sociëteit Olympisch Stadion

Deze ontwikkeling inspireerde (sport)journalist en tv-maker Jan van Galen, zoon van
oud-voorzitter Nico van Galen, in 1998 om de overgebleven leden te vragen of hij
mocht proberen de sociëteit nieuw leven in te blazen, met het stadion opnieuw als
thuisbasis. Hij wilde aan de slag met het aantrekken van een jongere generatie leden
en het organiseren van lezingen en discussies over sport en samenleving, zoals in
de jaren zestig bij de ASP ook het geval was geweest. Dat fiat kreeg hij en in maart
1999 werd hij benoemd tot voorzitter. Vanaf de heropening van het (gerestaureerde)
stadion in 2000 vonden er weer maandelijks grote bijeenkomsten plaats, dit keer in
bar- en congresruimte van huurder Meeting Plaza, het voormalige grote restaurant.
Het ledental, met tal van prominenten uit de sportwereld groeide tot 2007 door tot
iets meer dan 200.

In dat jaar nam oud-roeikampioen en Olympiër Nelleke Penninx de voorzittershamer
over. Zij was daarmee de eerste vrouwelijke preses van de sociëteit. Pas sinds 2000
traden vrouwen toe als lid. Onder haar leiding bleef de gevarieerde programmering in
Meeting Plaza gewaarborgd met, op de zomerperiode na, maandelijkse
spreekbeurten, debatten, borrels en diners, zoals het traditionele Jaardiner begin
november (sinds 1967). Nelleke verbleef in 2010 – 2011 voor langere tijd met haar
gezin in Nieuw-Zeeland. Gedurende die periode nam Frank Schröder de rol van
voorzitter waar. Na terugkomst van Nelleke bleef Frank in het bestuur, eerst als
penningmeester, later als secretaris/penningmeester.

In 2015 trad Nelleke Penninx af. Een geschikte opvolger was niet direct voor handen.
Op de algemene ledenvergadering werd Jan van Galen aangesteld als interim-
voorzitter voor één jaar en startte tevens onder regie van Nita Gharbharan en Bep
van Houdt de zoektocht naar een definitief te benoemen voorzitter. Een bijkomend
probleem was dat Meeting Plaza plaatsmaakte voor For You, een vestiging met
louter en alleen werkplekken voor zzp-ers en vergaderruimtes en daarmee verloor de
SOS niet alleen een congreszaal voor grote debatten met veel sprekers, maar ook
een restaurant voor eigen diners en borrels.
De 1928-zaal op het directie-adres van het stadion bleef voor kleinere bijeenkomsten
wel beschikbaar voor de sociëteit. Opnieuw bood Ger Koopman, directeur van het
Frans Otten Stadion de helpende hand. Zijn nieuwe stadion met vele tennis- en
squashbanen aan het naastgelegen IJsbaan pad herbergde een grote
evenementenzaal en bijbehorende bar en restaurant. De SOS ging hier veelvuldig
gebruik van maken.

Nieuwe tijden

In 2016 werd Machiel van der Woude, oud-voorzitter van de gerenommeerde
Amsterdamse Football Club (AFC), benoemd tot voorzitter. Een hoogtepunt dient
zich in deze nieuwe tijd al snel aan, want op 1 februari 2017 bestaat de SOS 50 jaar.
Dat heugelijke feit wordt uitgebreid gevierd in de 1928-zaal van het Olympisch
Stadion met o.a. de toenmalige wethouder sport Eric van den Burg, Erica Terpstra,
de beschermvrouwe van de SOS en de nieuwe directeur van het Olympisch Stadion,
SOS-erelid Carla de Groot. Tom Egbers is de presentator van dienst en op een
scherm wordt een inspirerende documentaire vertoont die speciaal voor dit jubileum
is gemaakt door ere-voorzitter Jan van Galen. Ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan wordt ook een aanmoedigingsprijs in het leven geroepen, een initiatief van
Ger Koopman, Jaap Sulkens en Wouter Amesz, bedoeld om jonge sporters te
stimuleren in hun carrière. De eerste prijs gaat naar de jeugd van Phanos, de
fameuze atletiekclub die haar domicilie heeft in het Olympisch Stadion. Lid van
Verdienste Robert Elfrink ontvangt de Gouden Eremedaille van de Sociëteit. Hij is al
50 jaar lid en heeft als enige vanaf het prille begin alles meegemaakt en aan dit alles
een flinke bijdrage geleverd.

Uiteraard mag een toespraak van de voorzitter op het jubileumfeest niet ontbreken,
natuurlijk met veel aandacht voor de toekomst van de SOS. Waarbij het Olympisch
Stadion een belangrijk richtsnoer is, met alle activiteiten die er plaats vinden, met de
EK atletiek als voorlopig hoogtepunt. Maar de aandacht zal ook gaan naar de sport in
het algemeen, de hoogte- en dieptepunten, de top- en breedtesport, wáár dan ook.
Die ontwikkelingen worden op de voet gevolgd, ook vanuit het Frans Otten Stadion,
het tweede thuis van de sociëteit, met debatten en bijzondere projecten. Dit in goede
samenwerking met andere verenigingen en organisaties, zoals Topsport Amsterdam
en de Nederlandse Vereniging Voor Olympische Deelnemers (NVOD).

SOS in de periode 2017- 2023

In de periode 2017 – 2023 kent de SOS weer een groot aantal bijeenkomsten,
waaronder een aantal ‘vaste’ bijeenkomsten: de nieuwjaarsreceptie, de ALV, de
mosselavond, het aspergediner, het Jaardiner en de inloopborrels. Op 27 februari
2020 wordt de eerste besmetting met het Coronavirus in Nederland geconstateerd.
Mede door het carnaval, terugkerende wintersporters en een gebrek aan virustesten
krijgt het virus op veel plekken in Nederland voet aan de grond. Het maatschappelijk
verkeer wordt ontwricht door het virus en door overheidsingrepen om de uitbraak te
bedwingen. Scholen, universiteiten, bioscopen, cafés worden gesloten,
sportwedstrijden worden afgelast, een avondklok wordt ingevoerd. Begin 2021 wordt
een grootschalig vaccinatieprogramma ingang gezet, in de tweede helft van 2021
wordt in plaats van risicosectoren te sluiten krijgen weer toegang verleend met een
coronatoegangsbewijs. Maart 2022 is de situatie weer genormailiseerd. Door de
corona-situatie moet de SOS een flink aantal bijeenkomsten schrappen. Online is er
in deze periode gelukkig nog veel contact met de leden en worden ook verschillende
bijeenkomsten ‘op afstand’ georganiseerd, zoals die met Frank Thewessen over de
‘ins and outs’ van Topsport Amsterdam en met Carole Thate over de vele projecten
voor de jeugd in Nederland, Spanje, Engeland en een groot aantal andere landen
van de Johan Cruyff Foundation.

In de periode 2017-2023 was er veel aandacht voor de Olympische Zomer- en
Winterspelen. We herinneren ons nog de bijeenkomst met journalist John Volkers
over de Olympische Spelen 2016 in Rio de Janeiro, maar ook de bijeenkomsten in
2023 met de Olympische zeilers en roeiers op weg naar de Zomerspelen van 2024 in
Frankrijk. Vooraf aan de zeer succesvolle winterspelen in 2022 in Beijng was oud-
schaatskampioene Marianne Timmer te gast in de sociëteit voor een inspirerende
avond. Het was zeker niet de eerste keer dat de SOS aandacht besteedde aan de
schaatsport. Dat was ook het geval bij de Coolste Baan in het Olympisch Stadion,
een geweldig evenement, in 2018 weer (in 2014 voor de eerste keer) georganiseerd
door House of Sports. De IJsmeester van het Thialf Stadion gaf de leden van de
sociëteit uitleg hoe je het stadion van een mooie ijsvloer voorziet. Veel sporten
sierden de programmering van de SOS, waaronder het schermen, squash en het
3×3-basketbal, ook parasporten als het boogschieten en snowboardcross met Bibian
Mentel, die tijdens het Jaardiner 2018 onze bijzondere gast was. Natuurlijk was er
ook aandacht voor voetbal. Zo waren Marco van Basten en Sjaak Swart te gast,
kwam penalty-professor Gyuri Vergouw uitleggen waarom Nederland zo slecht is in
het nemen van penalty’s en presenteerde Kluun zijn boek over het Eeuwige gezeik
rond het Nederland elftal. Verder woonden onze leden de wedstrijden van Ajax tegen
Anderlecht en Panathinaikos bij in het Olympisch Stadion en werd in 2023
gezamenlijk gekeken naar de halve finale van de Nations League Nederland-Kroatië.

De SOS heeft heel wat bijzondere leden in haar midden gehad, waaronder Piet van
Heusden, die in 1952 wereldkampioen achtervolging werd in het Parc des Princes te
Parijs. Tot op zeer hoge leeftijd bleef hij fietsen en was hij actief in onze sociëteit,
zelden sloeg hij een bijeenkomst over. Op januari 2023 overleed Piet, we zullen hem
zeer missen. Dat geldt ook voor Erelid Hans de Bie, Erelid Bep van Houdt, Lid van
Verdienste Henk Foppen, Wim Jesse, Rein Minor, Bruno Walraven en Nico Witte die
in de afgelopen jaren zijn overleden. Op 23 december 2023 overleed ook Ger
Koopman, directeur-eigenaar van het Frans Otten Stadion en Lid van Verdienste van
onze sociëteit die, zoals eerder verwoord, een belangrijke rol heeft gespeeld in het
(voort)bestaan van de SOS.

Op 27 oktober 2022 vond in het Frans Otten Stadion een symposium plaats met het
thema Olympisch oud(er) worden. Dit in het kader van de viering van het 55-jarig
bestaan van de Sociëteit Olympisch Stadion. Tal van sprekers, waaronder olympiër
en sportarts Jessica Gal en neurowetenschapper prof. Erik Scherder, bogen zich
vanuit verschillende invalshoeken over de uitdaging om Olympisch oud(er) te
worden. Blijf in beweging, daag jezelf uit. Elke dag 30 minuten flink intensief lopen of
zwemmen, was het veel gehoorde advies op dit zeer geslaagde symposium van
onze inmiddels 57- jaar oude, maar wel zeer fitte sociëteit.

Op moment van schrijven kijken we terug op meer dan 55 jaar bijzondere
geschiedenis en staan we klaar om daar nog vele mooie herinneringen aan toe te voegen.

Sociëteit Olympisch Stadion

De Sociëteit Olympisch Stadion is een vereniging van mensen met een groot hart voor de sport – voor Olympische inspiratie en uitwisseling. Haar bijzondere ledenbestand is rijk aan (top)sporters, sportorganisatoren, -bestuurders en -journalisten. Al sinds 1967 huizen wij in het mooiste clubhuis van Nederland, het Olympisch Stadion. Vanuit de plek waar het Olympisch Vuur broeit, organiseren wij borrels, debatten en evenementen met aandacht voor ‘t verleden, de actualiteit en de talenten van de toekomst.

Tweets