De Koninklijke Nederlandsche Roeibond bestaat 100 jaar. ‘Ter vergadering op Zondag 21 januari gehouden,’ meldde De Revue der Sporten op 24 januari 1917, ‘is het eindelijk tot de oprichting van een Roeibond gekomen.’
Deze organisatie had echter al in 1885 kunnen bestaan, blijkt uit een historisch document dat roeihistoricus Johan ter Berg in het Stadsarchief Amsterdam heeft gevonden. Daar ligt het archief van de Koninklijke Nederlandsche Zeil- en Roeivereeniging KNZ&RV, opgericht in 1847. Het bevat een handgeschreven uitnodiging van 22 februari 1885 aan het bestuur van De Koninklijke om de oprichtingsvergadering van de Nationale Zeil- en Roeibond bij te wonen, ‘welke zal plaats hebben op Zaterdag den 28. Februari e.k. ’s avonds te 7 ½ ure in Café Kransnapolsky’.
Enkele dagbladen hadden er een week eerder al over geschreven. De Tijd: ‘Aanleiding tot het plan dezer stichting werd gevonden in de overtuiging, dat alleen door gemeenschappelijk handelen en, waar het noodig blijkt, door gemeenschappelijk overleg aan de liefhebberij van zeilen en roeien de bloei en luister van voorheen kunnen worden teruggegeven.’
De zeil- en roeisport kende namelijk wat problemen, zoals is te lezen in het proefschrift Onderscheid moet er zijn: pleziervaren in Nederland, een cultuurgeschiedenis van Eerde Beulakker. Rond 1885 kwamen veel nieuwe sporten op die een bedreiging vormden voor de populariteit van het roeien. De schaatsers begonnen in 1882 met een bond; de wielrijders hadden zich in 1883 verenigd; de cricketbond is van 1884. De Nationale Zeil- en Roeibond moest daarom nieuw leven blazen in deze gezapigheid.
En daar bleven de problemen niet bij voor de roeiers en zeilers, aldus Beulakker. ‘Voorts dwarsboomden stadsuitbreidingen de aanleg of de uitbreiding van jachthavens. De terugloop van zeilwedstrijden en de eerste faillissementen van watersportverenigingen brachten met zich mee dat verontruste zeilers en roeiers de koppen bijeen staken en plannen smeedden om regionaal, eventueel nationaal, de krachten te bundelen.’
Met het nieuwe elan kon de zeil- en roeisport de problemen van zijn tijd beter te lijf, zo was de gedachte. En dus was op 28 februari 1885 de oprichting van de bond, zo toont de gevonden brief aan. Maar dat pikte De Koninklijke niet omdat die toen de machtigste vereniging was die de nationale regels vaststelde en zo fungeerde als overkoepelend orgaan. Die wilde die invloed niet zomaar inleveren aan een nieuwe organisatie.
Precies een maand na de oprichting van de bond organiseerde de KNZ&RV daarom zelf een vergadering, zogenaamd over minimumleeftijd en -gewicht van stuurlieden bij roeiwedstrijden. Tussen neus en lippen vertelde de bond dat hij een nationale bond wilde oprichten, alsof dat niet een maand eerder al was gebeurd. Ook verklaarde voorzitter Hendricks dat zijn vereniging de Nationale Zeil- en Roeibond niet erkende als centraal lichaam. De nieuwe nationale bond had daarmee geen enkel gezag meer.
En zo had De Koninklijke zijn machtspositie behouden. Beulakker: ‘De bond kwam niet van de grond en de positie van de KNZ&RV kwam versterkt uit de strijd. De oudste vereniging van Nederland bleef de voorzittende vereniging van de officieuze jaarlijkse nationale vergadering voor de watersport.’ Pas in 1917, gisteren een eeuw geleden, werd eindelijk een nieuwe roeibond opgericht, waarvan De Koninklijke erevoorzitter werd, tot op de dag van vandaag.
In april 1885 bogen zo de initiatiefnemers van de Nationale Zeil- en Roeibond definitief het hoofd. Zij gingen verder als Zeilvereeniging Het Y, een club die in 2017 nog steeds bestaat.
Bron:sportgeschiedenis.nl